[1]- Biharu’l-Envar, c.51, h.7, s.160
[2]- Biharu’l-Envar, c.2, s.100
[3]- Kur’an-ı Kerim Peygamber efendimize (s.a.a) hitaben şöyle buyurmaktadır: “Ey Peygamberim! Sana da Kur-an’ı indirdik ki, insanlara vahyedileni açıklayasın. Belki onlar da düşünürler.” Nahl, 44
[4]- Şunu söylemek gerekir ki; Masum imam tarafından “Hükümet Kurulması” ortama ve şartlara bağlıdır. Her ne kadar imam zuhur ettiği dönemde, halkın içinde ve onlarla birlikte olup görünecekse de, diğer vazifelerini gaybet döneminde de yerine getirmektedir. Bu bölümde insanların imama manevi boyutta ihtiyaçlarına işaret ettik. Fakat bütün alemin imamın varlığına olan ihtiyacı konusunu ise “Gaybette olan İmamın Faydaları” bölümünde inceleyeceğiz.
[5]- Mizanü’l-Hikmet, c.1, s.861
[6]- Buna ilave olarak şunu ekleyebiliriz; Eğer imam hatadan korunmamış olursa, insanlarihtiyaçlarına cevap verecek başka bir imamın peşine gitmeleri gerekir. Eğer o da aynı şekilde olursa, başka bir imam gerekecektir. Bu silsile farzımız sonsuza kadar devam edecektir. Felsefi olarak böyle bir farz mümkün değil muhaldir.
[7]- Maani’l-Ahbar, c.4, s.102
[8]- Mizanu’l-Hikmet, bab.147, s.850
[9]- Bakara, 124
[10]- Usul-u Kafi, bab.15, h.1, s.255
[11]- Kemaluddin, c.2, bab.41, s.132
[12] - Biharu’l-Envar, c.5, h.29, s.22 ve h.14, s.11
[13]- Biharu’l-Envar, c.5, h.7, s.21
[14]- Gaybet-i Tusi, h.478, s.470
[15]- Kemaluddin, c.2, bab.33, h.31, s.21
[16]- Künye; Arap dilinde bir çeşit isimdir ki “Eb” veya “Ümmü” ile başlar. Örneğin; Eba Abdullah ve Ümmü’l-Benin.
[17]- Maksat sabah ezanından önce ufukta görülen beyazlıktır.
[18]- Bu cümle “Bela senden uzak olsun” manasında kinayeli bir sözdür.
[19]- Kasas, 5 ve 6
[20]- Kemaluddin, c.2, bab.42, h.1, s.143
[21]- Muntahabu’l-Eser, ikinci fasıl, s.329’dan 383’e kadar.
[22]- İhticac, c.2, numara.344, s.542
[23]- Kemaluddin, c.2, bab.38, h.1, s.80
[24]- Kemaluddin, C.2, bab.43, h.2, s.162
[25]- Kemaluddin, C.2, bab.42, h.2, s.162
[26]- Kemaluddin, C.2, bab.42, h.2, s.158
[27]- İsbatu’l-Hudat, c.3, fasıl.7, s.700
[28]- Kemaluddin, c2, bab.43, h.21, s.190; Bu konu hakkındaki açıklamalar kitabın birinci faslında; İmamın, Allah tarafından seçilmesi bölümünde zikredilmiştir.
[29]- Kemaluddin, c.2, bab.43, h.21, s.190
[30]- Kemaluddin, c.2, bab.43, h.25, s.223
[31]- Enbiya, 105
[32]- Tefsir-i Kummî, c.2, s.52
[33]- Gaybet-i Tusî, h.143, s.184
[34]- Kemaluddin, c.1, bab.32, h.16, s.603
[35]- Gaybet-i Numanî, s.32
[36]- Kısaca mütevatir; yalan ve uydurma olduğu imkansız derecede olan hadislere denir.
[37]- Biharu’l-Envar, c.52, s.309
[38]- Biharu’l-Envar, c.52, s.123
[39]- Mezkur rivayette Cabir-i Ensarî’nin şöyle dediği nakledilmiştir: “Ben, Resulullah (s.a.a) döneminde, İmam Hüseyin’in (s.a) doğumunu tebrik etmek için Hz. Fatma’nın (s.a) yanına gittim. Hazretin elinde yeşil bir sayfa gördüm. O sayfada güneş gibi parlak nurlu yazılar gördüm. “Bu sayfa ne sayfasıdır?” Diye sordum. “Bu sayfayı Allah, Resulü’ne (s.a.a) hediye etti. Bunda babamın, kocamın, iki oğlumun ve çocuklarımın halifelerinin ismi yazılıdır. Allah Resulü (s.a.a) beni sevindirmek için bunu bana verdi” dedi.
[40]- Kemaluddin, c.1, bab.28, h.1, s.569
[41]- İhticac, c.2,s.70
[42]- Kemaluddin, c.1, bab.30, h.3, s.584
[43]- Kemaluddin, c.1, bab.31, h.3, s.592
[44]- Kemaluddin, c.1, bab.32, h153, s.602
[45]- Gaybet-i Numanî, bab.10, fasıl.4, h.5, s.176
[46]- Kemaluddin, c.1, bab.34, h.6, s.57
[47]- Kemaluddin, c.1, bab.35, h.5, s.60
[48]- Kemaluddin, c.1, bab. 36, h.1, s.70
[49]- Kemaluddin, c.1, bab.37, h.7, s.118
[50]-Kemaluddin, c.1, bab. 37, h.7, s.118
[51]- el-Müstedrek âla Sahiheyn, c.4, s.557
[52]- Tefsir-i Kebir, c.16, s.40
[53]- Tefsir-i Kurtubi, c.8, s.121
[54]- Altı sahih kitaba denir. Ehl-i Sünnet nezdinde en muteber altı hadis külliyatı kitaplarına verilen isimdir. Bunlar Ehl-i sünnet yanında en muteber ve güvenilir hadis kitaplarıdır. Bu kitaplar; “Sahih-i Buhari, Sahih-i Müslim, Sünen-i Ebu Davut, Sünen-i İbn-i Mace, Sünen-i Nesai, Camii Tirmizi”dir. Ehl-i Sünnet, bu kitaplarda nakledilen hadisleri sahih olarak kabul ederler. Bu konuda Peygamber efendimizin (s.a.a.) şu şekilde buyurduğuna inanmaktadırlar: “Kur-anı Kerim’den sonra, bunlar (Sıhah-i Sitte) en güvenilir ve muteber kitaplardır.”
[55]- İbn-i Haldun, Ehl-i Sünnetin büyük sosyologu olarak bilinmektedir. İmam Mehdi (a.f) hakkında olan bir takım hadisleri, eleştirmiş ve onları zayıf olarak kabul etmiştir. Aynı zamanda, İmam Mehdi (a.f) hakkında olan bir takım hadisleri de sahih olarak kabul etmiş ve Mehdilik meselesi konusunda şekke düşmüştür. Muhammed Sıddık Mağribî “İbrazu’l-Vehm el-Meknun min Kelam-i İbn-i Haldun” kitabını yazarak İbn-i Haldun’un bu konudaki görüşlerini reddetmiştir.
Aynı şekilde “Abdulmuhsin İbn-i Hamd el-İbad” “er-Reddü ala Men Kezebe bi’l-Ahadisi’s-Sahihe el-Varide fi’l Mehdi (a.f)” makalesini yazarak İbn-i Haldun’un şüphelerine cevap de vermiştir.
[56]- Sünen-i Ebi Davud, c.2, h.4282, s.106
[57]- Mucem-i Kebir, c.10, h.10229, s.83
[58]- Edyan ve Mehdeviyet, s.21
[59]- Gaybet-i Numani, bab.10, h.3, s.146
[60]- Biharu’l-Envar, c.52, bab.23, s.152
[61]- Kur-ân-ı Kerim, bir çok ayette İlahi sünnetler hakkında beyanda bulunmuştur. Örneğin Fetih.23... Bu ayetlerden şu anlaşılmaktadır; İlahi sünnetler ile maksat olunan şey; sabit, değişmez ve esaslı kanunlardır. Bu yasalar, hiçbir zaman değişikliğe uğramazlar. Bu kanunlar, geçmiş ümmetlere hâkim oldukları gibi günümüzdeki kavimlere de hâkimdirler. Aynı şekilde gelecekte de önceki dönemlerdeki gibi olacaktırlar. (Tefsir-i Numune, c.17, s.435, kısaltılarak)
[62]- Kemaluddin, c.1, bab. 1’dan 7’ye kadar, s.245’den 300’e kadar
[63]- Biharu’l-Envar, c.52, h.3, s.90
[64]- Muntahabu’l-Eser, fasıl.2, bab.26–29, s.312’den 340’a kadar
[65]- Kemaluddin, c.1, bab.25, h.4, s.536
[66]- Kemaluddin, c.2, bab.44, h.11, s.204
[67]- İlelu’ş-Şerai, s.244, bab.179
[68]- Kemaluddin, c.2, bab.44, h.4,s.232
[69]- Gaybet-i Tusi, fasıl.5, h.284, s.237
[70]- Kemaluddin, c.2, bab.44,h.7, s.233
[71]- İmam Mehdi’nin (a.f) mektubunun metni -“Tevgiât” ismiyle meşhurdur.- Şii kitaplarında mevcuttur. Örnek olarak; Biharu’l-Envar c.53, bab.31, s.150 -197’ye müracaat edebilirsiniz.
[72]- Gaybet-i Tusî, fasıl. 6, h.319, s.357
[73]- Gaybet-i Tusî, fasıl.6, h.317, s.355
[74]- Gaybet-i Tusî, fasıl.6, h.365, s.395
[75]- Kemaluddin, c.2, bab.45, h.3, s.236
[76]- İhticac, c.1, h.11, s.15
[77]- İhticac, c.2, s.511
[78]- Usul-u Kafi, c.1, s.201
[79]- Mefatihi’l-Cinan. Ziyaret-i Camia-i Kebire. Bu ziyaret İmam Hadi’den (a.s) nakledilmiştir. Senet ve metin olarak çok güvenilirdir. Şii âlimlerinin, bu ziyaret duasına çok özel bir ilgileri bulunmaktadır.
[80]- İhticac, c.2, s.344, s.542
[81]-Mefatihi’l-Cinan, Adile duası.
[82]- İhticac, c.2, ş.359, s.598
[83]-Nasibi; Ehl-i Beyt (a.s) ve özellikle Hz. Ali’ye (a.s) düşman olan kimsedir.
[84]- Cizye; Müslüman olmayanlardan, İslam hükümeti içinde yaşamalarından dolayı alınan paradır. Bunun karşılığında emniyet içinde olmaları, İslam devletinin imkânlarından yararlanmalarına izin verilir.
[85]- Biharu’l-Envar, c.52, s.178
[86]- Tevbe, 105
[87]- Kafi, c.1, Amellerin Sunulması babı, s.171
[88]-Kemaluddin, c.2, bab. 45, s.235-286
[89]- Kemaluddin, c.2, bab. 45, h.4, s.237
[90]- Harem; Türbeye, kabir ve mezarın bulunduğu yere denir.
[91]- Biharu’l-Envar, c.52, s.174
[92]- İsbatu’l-Hudat, c.3, h.112, s.463
[93]- Kemaluddin, c.2, bab.45, h.4, s.239
[94]- Enfal, 33
[95]- Kemaluddin, c.2, bab.43, h.12, s.171
[96] - Muntahabu’l-Eser, fasıl. 10, bab7, ş. 6, s.658
[97]- Cennetü’l-Me’va ve En-Necmü’s-Sagib, Muhaddis Nuri’nin kitaplarına müracaat ediniz.
[98]- Çileye girmek: İnsanlardan uzaklaşarak, gizli kuytu bir yerde özel ibadet ve ameller ile meşgul olmaktır.
[99]- Kemaluddin, c.2, bab. 45, h.4, s.239
[100]- Bakara, 282
[101]- Biharu’l-Envar, c.53, s.315 ve en-Necmu’s-Sagib, 31. öykü.
[102]- Şu an 1425 h.k. yılındayız. İmam Mehdi’nin (a.f) doğum yılını 255 h.k kabul edecek olursa, şu an o hazret (a.f) 1170 yaşındadır.
[103]- Elbette günümüzde 100 yaşından fazla yaşayan insanlar da görülmektedir. Fakat bu gibi insanların sayısı oldukça azdır.
[104]- İmam-ı Zaman’ın (a.f) uzun ömürlü olmasının sırrı, Ali Ekber Mehdipur, s.13
[105]- Danişmend Dergisi, yıl.6, sayı.6, s.147
[106]- Saffat, 142 ve 143
[107]- Madagaskar sahillerinde dört yüz milyon yaşında bir balığın bulunması, balıkların bu şekil uzun ömürlü yaşabileceğini gösteren açık bir delildir. Keyhan, sayı. 6413, tarih. 22.08.43 tarihli sayısına müracaat ediniz.
[108]- Ankebut, 14
[109]- Kemaluddin, c.2, bab.46, h.3, s.309
[110]- Nisa, 157–158
[111]- Zinde-i Ruzgaran, s.132, (Tevrat’tan nakledilmiştir- mütercim. Fazıl Hanî, 5 Sifri, ayet. 5–32)
[112]- Zinde-i Ruzgaran, s.134, Ahdi Cedid’den nakledilmiştir. Resuller’in amelleri kitabı, bab.1, s.1–12
[113]- Bunların hepsi Kurân-ı Kerim’de yer alan hakikatlerdir. Enbiya, 69 ve Şuarâ, 63. ayetlerine müracaat ediniz.
[114]- Biharu’l-Envar, c.51, s.109
[115]- Biharu’l-Envar, c.52, s.122
[116]- Gaybet-i Numanî, bab.11, h.16, s.207
[117]- Gaybet-i Numani, bab.13, h.46, s.252
[118]- Kemaluddin, c.1, h.15, s.602
[119]- Gaybet-i Numani, bab.11, h.16, s.200
[120]- Bakara, 138
[121]- Kemaluddin, c.2, bab.43, h.12, s.171
[122]- Usul-u Kafi, c.1, bab. 84, h.5, s.433
[123]- Gaybet-i Numani, bab.10, fasıl,3, h.6, s.170
[124]- Bu konuda kitabın birinci bölümünde açıklama yaptık.
[125]- İmam Mehdi’nin (a.f) yaşantısı ve sıfatı hakkında bir sonraki sayfalarda açıklamalarda bulunacağız.
[126]- Kemaluddin, c.1, bab.25, h.3, s.535
[127]- Biharu’l-Envar, c.53, s.177
[128]- Gaybet-i Numani, bab.11, h.16, s.207
[129]- Kemaluddin, c.2, bab. 45, h.4, s.237
[130]- Mefatihi’l-Cinan, Mübarek Ramazan ayının 23. gecesinde yapılan ameller.
[131]- Mefatihi’l-Cinan, Nudbe duası.
[132]- Mefatihi’l-Cinan, Ahit Duası.
[133]- İhticac, c.2, ş.360, s.600
[134]- Kemaluddin, c.1, bab.25, h.2, s.535
[135]- Delaili’n-Nübüvvet, c.6, s.513
[136]- Biharu’l-Envar, c.52, bab.22, h.5, s.123
[137]- Biharu’l-Envar, c.52, bab.22, h.16, s.126
[138]- Kemaluddin, c.2, bab.33, h.54, s.39
[139]- Kemaluddin, c.2, bab.31, h.6, s.592
[140]- Biharu’l-Envar, c.52, s.126
[141]- Biharu’l-Envar, c.52, s.123
[142]- Kemaluddin, c.1, bab.25, h.2, s.535
[143]- Kemaluddin, c.1, bab.32, h.15, s.602
[144]- Kemaluddin, c.2, bab.34, h.5, s.43